یبوست چیست؟
یبوست چیست؟ یبوست زمانی اتفاق میافتد که حرکات روده از حالت طبیعی خیلی کمتر باشد، فاصله زمانی حرکات روده در بین افراد مختلف متفاوت است، برای مثال بعضی از افراد وجود دارند که ممکن است در طی روز چندین بار اجابت مزاج نمایند، درصورتیکه برخی دیگر از افراد ممکن است فقط هفتهای چند بار اجابت مزاج نمایند، به طور طبیعی اگر بعد از گذشت سه روز یا بیشتر اجابت مزاج اتفاق نیفتد، دفع مدفوع سخت خواهد شد و عبور آن از روده با مشکل مواجه میگردد.
روده به طور طبیعی چگونه کار می کند؟
وقتی غذا و مواد خوراکی می خوریم، با جویدن و قورت دادن آن کار دستگاه گوارش شروع می شود. بعد از اینکه مواد غذایی به معده رسید، عضلات معده شل می شوند. تا بتوانند میزان غذای بلیعده شده را در خود جای دهند. مواد غذایی جامد زمان بیشتری نیاز به هضم شدن دارند. اما مایعات در نهایت بیست دقیقه زمان نیاز دارند تا وارد روده شوند. فرایند گوارش در روده بیشترین عملکرد را دارد. روده با دریافت مواد غذایی فشرده تر و سفت تر می شود. به طور کلی روده دارای عضلاتی است که به طور ریتمیک منقبض شده و مواد غذایی را به جلو هل می دهد. شبکه عظیمی از اعصاب، این انقباضات را با یکدیگر هماهنگ کرده وهورمون های مختلف، این فرایند را تنظیم می کنند. و در نهایت باعث خروج مدفوع از مقعد شوند. مدفوع باید به راحتی دفع شود و نیازی به فشار زیاد از حد نداشته باشد و در آخر شخص باید پس از اجابت حس تخلیه کامل داشته باشد. این باور که اجابت هر روز لازم است اصلا درست نیست و منجر به نگرانی های بیهوده و استفاده بیش از حد ملین می شود.
علائم بروز یبوست
از جمله علائم و نشانههایی که در صورت بروز آنها میتوان به بیماری یبوست پیبرد، میتوان به مواردی مثل حرکات کم روده، وجود مشکل و اختلال در حرکت روده، مدفوع سفت و تکهتکه ( با قطعات کوچک )، نفخ شکم وجود خون در مدفوع، بزرگ شدن شکم و… اشاره کرد.
علل بروز یبوست
عوامل زیادی وجود دارد که میتواند باعث بروز یبوست و یا تشدید آن شود، ازجمله مهمترین این دلایل میتوان به مواردی مثل عدم مصرف آب کافی در طول روز، مصرف زیاد محصولات و مواد غذایی حاوی لبنیات، استرس فراوان، عدم تحرک، استفاده پیشاز حد از مسهلها، مصرف برخی داروهای خاص ( مثل داروهای ضد اسید که حاوی مقادیری کلسیم یا آلومینیوم میباشند یا داروهای مسکنی که برای ترک اعتیاد استفاده میشود ) ، بارداری، سندرم روده تحریکپذیر، بیماریهای عصبی مثل ام اس یا پارکینسون، کم خونی، کمکاری تیروئید و… اشاره کرد.
یبوست چگونه درمان می شود؟
اگر بخواهیم یبوست را خیلی ساده توضیح دهیم باید بگوییم که یبوست داشتن به این معناست که شکم سفت است و به سختی کار می کند در واقع حرکات روده کند تر از حالت طبیعی است . جالب است بدانید که تقریبا همه افراد در دوره ایی از زندگی دچار یبوست شده اند .فاصله زمانی طبیعی حرکات روده در افراد مختلف متفاوت است .
درمان یبوست
یبوست درصورتیکه درمان نشود میتواند مشکلات زیادی برای بدن به وجود آورد، زیرا در صورت دفع نشدن مدفوع و باقی ماندن آن در بدن در بسیاری از بخشهای بدن اختلالاتی به وجود خواهد آمد، بنابراین بهتر است یبوست زودتر درمان شود، برای درمان یبوست میتوانید راهکارهایی مثل مصرف آب زیاد در طول روز ، مصرف مایعات گرم به ویژه در ابتدای روز، مصرف زیاد میوه و سبزی، مصرف آلو و سبوس و غلات، ورزش کردن به صورت منظم ، استفاده ازملینها، استفاده از درمانهای خانگی به وسیله گیاهان دارویی و… اشاره کرد.
درمان دارویی یبوست
درمان های خانگی و ورزش ها و تمارینی که در بالا بدان اشاره کردیم، ممکن است نتواند در میزان عملکرد دستگاه گوارش بیمار مبتلا به یبوست تاثیری داشته باشد. در این میان روش های دارویی می تواند عامل موثری در رفع یبوست و کمک به دفع بدن باشد. مکمل ها و قرص هایی وجود دارند که می توانند به افزایش حرکات روده ای کمک کنند و در کاهش علائم یبوست تاثیر گذار باشند. به دلیل عوارض گسترده و غیرقابل پیش بینی مصرف چنین داروهایی به صورت خود درمانی توصیه نمی شود. اما زیر نظر پزشک و به تشخیص وی مس توان از داروهای زیر استفاده نمود:
ملین ها
نرم کننده های مدفوع مثل Surfak
مکمل های فیبر Konsyl که باید همراه با آب فراوان مصرف شوند.
اسموتیک ها که به مایعات کمک می کنند در کولون راحت تر حرکت کنند مثل Miralax
محرک هایی که باعث انقباضات ریتمیک در روده می شود مانند Dulcolax
راههای پیشگیری از یبوست
با انجام یک سری اقدامات بسیار ساده و پیشپا افتاده میتوانید از بروز یبوست پیشگیری کنید، یکی از این اقدامات نوشیدن یک لیوان آب ولرم بهصورت ناشتا میباشد، همچنین داشتن رژیم غذایی متعادل حاوی مقادیر فیبر فراوان نیز میتواند درجلوگیری از یبوست موثر باشد، از جمله بسیاری روشها و پیشگیری از یبوست میتوان به مواردی مثل اجتنباب از مصرف کافئین، محدود کردن مصرف شیر، انجام ورزش به صورت منظم و… اشاره کرد.
علائم یبوست :
برای اینکه در اجابت مزاج دچار مشکل نشوید باید علائم یبوست را بشناسید این علائم ها مانند نفخ شکم و حرکات کم روده ، مدفوع سفت و با قطعات کوچک که احساس راحتی ندارید هستند .
چرا یبوست به وجود می آید :
دلایل مختلفی ممکن است باعث شود تا یبوست بروز کند از جمله :
تغییر در غذا ، عدم استفاده از مقدار کافی آب یا فیبر کافی ، نداشتن فعالیت ، استرس وعلائمی مانند اینها سبب بروز یبوست می شوند .
برای رفع یبوست باید چیکار کنیم ؟
همانطور که می دانیم یبوست مادر بیماری هاست و در صورت عدم درمان آن مشکلاتی برای شما ایجاد می کند .
برای رفع یبوست می توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید :
مصرف مایعات به خصوص اول صبح ، میوه و سبزیجات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید ، دو الی چهار لیوان آب اضافی در طول روز بنوشید، غلات مصرف کنید، ورزش کنید در صورت نیاز هم می توانید ملین مصرف کنید .
آیا یبوست نیاز به مراجعه پزشک گوارش دارد ؟
اگر دچار یبوست شدید با درد شکم شدید و به هیچ وجه قادر به دفع مدفوع و گاز معده نیستید حتما به پزشک مراجعه کنید .
توجه داشته باشید که پزشک شما برای یافتن علت یبوستبه شما توصیه می کند تا چندین آزمایش ها را انجام دهید.
روش های تشخیص یبوست
اگر بیماری یبوست به مدت طولانی فرد را درگیر کند، و به یک عارضه مزمن تبدیل شود، پزشک برای تشخیص علت یبوست موارد زیر را تجویز می کند:
کونولوسکوپی
مانومتری آنورکتال
ام آر آی دینامیک
آزمایش خون برای تشخیص بیماری هایی همچون تیروئید و دیابت
باریوم
چه زمانی برای یبوست باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مواجهه با هریک از علائم زیر فورا باید به پزشک مراجعه کرد.
برای اول بار دچار یبوست شده باشید. و تا بحال این مشکل را نداشته اید.
خونریزی هنگام دفع مدفوع دارید.
وزن کم کرده اید.
بیشتر از دوهفته شکمتان کار نکرده است.
مرکز جامع سلامت نیایش دارای بهترین پزشکان متخصص گوارش و روده است که با انجام آزمایشات و چک کردن سطح هورمون و بررسی ماهیچه های مقعد سریع ترین روش درمانی را در اختیار شما می گذارند. شما عزیزان با خیال راحت می توانید مشکلات خود را با مرکز جامع سلامت نیایش درمیان بگذارید.
عوارض یبوست چیست؟
یبوست یک شرایط پزشکی است که در آن فرد دچار تنگی، درد یا سختی در دفع مدفوع میشود. یبوست ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله تغییر در رژیم غذایی، کم آبی، کم تحرکی، استفاده از برخی داروها، بارداری، بیماری های روده یا عصبی و …
عوارض یبوست ممکن است شامل موارد زیر باشند:
هموروئید
وریدهای متورم و التهابی در مقعد یا اطراف آن که باعث خونریزی، درد و خارش مقعد می شوند. هموروئید ناشی از فشار زیاد برای دفع مدفوع سفت و خشک است.
شقاق مقعد
پارگی های ریز در پوست اطراف مقعد که باعث خونریزی، درد و سوزش مقعد می شوند. شقاق مقعد ناشی از بزرگ یا سفت بودن مدفوع است.
پرولاپس رکتوم
حالتی که در آن روده بزرگ از داخل بدن جدا شده و از رکتوم برون زده و قابل دیدن است. پرولاپس رکتوم ناشی از ضعف عضلات لگن و فشار زیاد برای دفع مدفوع است.
نهفتگی مدفوع
حالتی که در آن مدفوع سفت و خشک در روده گیر کرده و به طور طبیعی دفع نمی شود. نهفتگی مدفوع باعث عفونت، سمزایی، تورم و در شرایط نادر، پارگیدگی روده و شکستگی رکتوم می شود.
موز برای یبوست خوب است یا بد؟
موز یک میوه خوشمزه و مغذی است که فیبر، پتاسیم، ویتامین C و B6 و آنتی اکسیدان ها را در اختیار شما قرار می دهد. اما آیا موز برای یبوست خوب است یا بد؟
پاسخ به این سوال بستگی به نوع و رسیدگی موز دارد. به طور کلی، موز نرسیده (سبز) می تواند باعث یبوست شود و موز رسیده (زرد) می تواند به رفع یبوست کمک کند.
دلیل این تفاوت در خاصیت موز، نشاسته و فیبر آن است. موز نرسیده حاوی نشاسته مقاوم به هضم است که در روده کوچک هضم نمی شود و به روده بزرگ منتقل می شود. این نشاسته باعث تشکیل گاز، نفخ و سخت شدن مدفوع می شود. همچنین موز نرسیده حاوی فیبر خوراکی (پکتین) است که آب را از روده جذب کرده و باعث خشک شدن مدفوع می شود.
موز رسیده دارای قند ساده (گلوکز، فروکتز و ساکارز) است که به راحتی هضم و جذب می شود. این قندها باعث تولید انرژی و تحرک روده می شود. همچنین موز رسیده حاوی فیبر حلال (پکتین) است که آب را جذب کرده و باعث نرم شدن مدفوع می شود.
بنابراین، اگر شما دچار یبوست هستید، بهتر است از خوردن موز نرسیده پرهیز کنید و به جای آن از موز رسیده استفاده کنید. البته تعداد زیادی از مصرف هر دو نوع موز هم ممکن است باعث گرفتگی شود. بنابراین، تعادل در خوردن موز لازم است.
علائم یبوست در زنان
ممکن است برخی بیماری های علائم خاص و متفاوتی را در زنان و مردان، کودکان و سالمندان ایجاد کند. بنابراین با دانستن علائم بیماری برای هر فرد بهتر می توان نسبت به درمان آن اقدام نمود. سوال که اینجا مطرح است، این است که علائم یبوست زنان چیست؟ به طور کلی علائم یبوست در زنان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته
- مدفوع سفت و خشک
- دفع همراه با زور زدن، درد یا ناراحتی
- احساس وجود مانع در روده که از دفع جلوگیری می کند
- احساس تخلیه ناکامل روده
- نیاز به کمک برای دفع مدفوع
- درد شکم، نفخ و گاز
- خونریزی از مقعد یا مدفوع
- استفراغ، تب یا کاهش وزن غیر طبیعی
این علائم ممکن است. به دلایل مختلفی از جمله: مصرف ناکافی فیبر یا مایعات، کم تحرکی، استفاده از برخی داروها، بیماریهای گوارشی یا سیستم عصبی، تغییرات هورمونی همچون بارداری یا یائسگی، استرس یا اضطراب و عوامل ژنتیکی ایجاد شوند.
برای درمان یبوست در زنان، می توان از راهکارهای خانگی و سریع مانند افزایش مصرف فیبر، مایعات و فعالیت فیزیکی، مصرف پروبیوتیک ها، مسهل ها یا روان کننده های مدفوع استفاده کرد. همچنین باید از مصرف الکل و کافئین خودداری و در صورت نیاز به پزشک مراجعه نمود.
چه زمانی یبوست خطرناک است؟
یبوست یک مشکل گوارشی است که در آن دفع مدفوع سخت و نامنظم می شود. یبوست ممکن است علائمی مانند درد شکم، نفخ، تخلیه ناکامل روده و خونریزی از مقعد داشته باشد. یبوست ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، مانند کمبود فیبر یا مایعات، کم تحرکی، برخی داروها، بیماریهای گوارشی یا سیستم عصبی، تغییرات هورمونی و عوامل ژنتیکی.
یبوست معمولا خطرناک نیست و با راهکارهای خانگی که در بالا بیان کردیم، قابل درمان است. اما در برخی موارد، یبوست ممکن است نشانه ای از بیماری های جدی تر باشد و نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
- یبوست ناگهانی همراه با درد یا گرفتگی شکم
- دیدن خون در مدفوع
- از دست دادن ناگهانی وزن
- احساس درد شدید هنگام اجابت مزاج
- بیش از ۲ هفته تداوم بیماری
- تغییر شکل، اندازه و حالت مدفوع
این موارد ممکن است نشانه ای از انسداد روده، سرطان روده بزرگ، تنگی روده بزرگ، پرولپس رکتوم، سندروم روده تحریک پذیر و یا بیماری های عصبی باشند. بنابراین، در صورت داشتن این علائم، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی خودداری کنید.
ماموگرافی،تغذیه،گوارش،اورولوژی،قلب،چشم