Faزخمهای گوارشی
زخمهای گوارشی زخمهایی هستند که در پوشش داخلی مری، معده و یا روده کوچک (دئودنوم) ایجاد شده و گسترش می یابند و اغلب به دلیل التهاب ناشی از اسید معده و یا هلیکوباکترر پیلوری بروز می کنند. زخمهای گوارشی نوعی مشکل بهداشتی نسبتاً شایع می باشند.
انواع زخم های گوارشی عبارتند از: زخم معده یعنی زخمی که درون معده ایجاد می شود، زخم مری و زخم اثنی عشر که در قسمت فوقانی روده کوچک به اسم دوازدهه توسعه می یابد.
بیشتر بخوانید: علائم دستگاه گوارش ناسالم چیست؟
علل بروز
عوامل متعددی موجب ایجاد زخم های گوارشی می شوند که یکی از این عوامل، هلیکوباکتر پیلوری (یک نوع باکتری که میتواند موجب عفونت معده و التهاب شود.) می باشد.
استفاده مکرر از ایبوپروفن، آسپرین و سایر داروهای ضدالتهابی به ویژه در خانم های بالای ۶۵ سال، مصرف الکل و سیگار، سرطان معده و پرتودرمانی از دیگر دلایل ایجاد این زخم ها می باشند.
علائم
شایع ترین نشانه زخمهای گوارشی درد و سوزش شکم از ناف تا قفسه سینه است که می تواند در حد خفیف یا شدید باشد. در بعضی موارد درد موجب بی خوابی های شبانه نیز می شود. ممکن است زخم گوارشی در مراحل اولیه با هیچ علائمی نباشد.
با این وجود شایع ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- درد قفسه سینه
- تغییر در اشتها
- مدفوع خونی یا تیره
- حالت تهوع
- استفراغ
- سوء هاضمه
- کاهش وزن بدون علت
درمان
درمان زخم گوارشی به دلایل زمینه ای آن ارتباط دارد. در صورتی که آزمایش های تشخیصی نشان دهنده عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد، پزشک ترکیبی از داروها را که می بایست برای بیش از دو هفته از آنها استفاده کنید، تجویز می نماید. این داروها شامل آنتی بیوتیک به منظور کاهش اسید معده و رفع عفونت می باشد. امکان دارد با مصرف این داروها دچار عوارض جزئی مثل اسهال یا ناراحتی معده در اثر استفاده از آنتی بیوتیک شوید. در صورتی که این عوارض شدید شد، لازم است با پزشک خود مشورت نمایید.
چنانچه عفونت هلیکوباکتر پیلوری تشخیص داده نشود، احتمال دارد پزشک برای کاهش اسید معده و کمک به بهبود زخم، داروهای آنتی اسید تجویز نماید.
عوارض
اگر زخم گوارشی درمان نشود با گذشت زمان حادتر شده و می تواند عوارض جدی تری از جمله موارد ذیل را به همراه داشته باشد.
خونریزی داخلی: این عارضه می تواند موجب از دست دادن قابل توجه خون شود و نیاز باشد فرد در بیمارستان بستری شود. از جمله علائم خونریزی معده می توان به مواردی نظیر سر گیجه، سبکی سر و مدفوع سیاه اشاره نمود.
ایجاد سوراخ در مخاط معده : گسترش یک سوراخ در آستر مخاط معده یا روده باریک و بروز عفونت که معمولاً با درد شدید شکمی همراه است.
در صورت ایجاد این عوارض بیمار نیاز به اورژانس های پزشکی فوری خواهد داشت. ضمن اینکه اگر دچار درد شدید و ناگهانی در شکم، غش، خون در مدفوع یا استفراغ، احساس سردرگمی، لمس سخت شکم و یا تعریق بیش از اندازه شدید لازم است حتماً به دنبال مراقبت های فوری پزشکی باشید.
بعضی از زخمهای گوارشی مقاوم به درمان هستند و با روش های درمانی ارائه شده توسط پزشک بهبود پیدا نمی کنند. حضور یک باکتری به غیر از هلیکوباکتر پیلوری در معده، تولید بیش از اندازه اسید در معده و سایر بیماری ها نظیر کرون یا سرطان معده امکان دارد زخم معده را به درمان مقاوم کند. ممکن است پزشک شما برای رد کردن سرطان معده و سایر بیماریهای دستگاه گوارش، شیوه های دیگری برای تشخیص و درمان زخم پیشنهاد کند.
روش های پیشگیری
پیروی از سبک زندگی سالم میتواند خطر بروز زخمهای گوارشی را کاهش دهد. از جمله روش های پیشگیری از ایجاد این بیماری عبارتند از:
- ترک سیگار
- عدم مصرف نوشیدنی های الکلی
- شستشوی دست ها برای پیشگیری از بروز عفونت
- عدم مصرف الکل و دارو به صورت همزمان
- رژیم غذایی سرشار از سبزی، میوه و غلات سبوس دار
- محدود کردن استفاده از آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم
تاثیر زخمهای گوارشی بر سایر اعضا و ارگان
یکی از واضح ترین و بدیهی ترین مسائل، متصل بودن اعضای بدن به یکدیگر است. به محض ایجاد مشکل در یک اندام و ارگان، سایر اعضای بدن نیز به شکلی طبیعی دچار واکنش های مختلفی می شوند. بخصوص در مورد دستگاه گوارشی که فرآیند دریافت غذا، هضم غذا و… در آن انجام می شود، موضوع می تواند با تاثیر بیشتری همراه باشد.
از مهمترین و عمومی ترین تاثیرات زخم های گوارشی بر سایر اعضای بدن و علائم مختلف آنها می توان به موارد مهم زیر اشاره نمود:
- سر درد
- احساس گرگرفتگی
- بی حوصلگی و پرخاشگری
- در موارد حاد، تاثیر بر قلب و بروز برخی علائم قلبی
- دل پیچه و ایجاد مشکل در اجابت مزاج
- …
آیا زخمهای گوارشی به شکل کامل بهبود خواهند یافت؟
از سوالات و ابهامات مهمی که افراد درگیر با بیماری های گوارشی از جمله زخم گوارشی خواهند داشت این است که آیا پس از ابتلا به این بیماری ها، درمان به شکل کامل و صد درصد انجام می شود؟ در پاسخ باید گفت: چنانچه به موقع و در ابتدای شروع بیماری به پزشک مراجعه و از خود درمانی و تعلل بیمورد برای مراجعه به متخصص پرهیز گردد، می توان با قطعیت گفت، اکثر این مشکلات به خوبی قابل رفع و بازگشت فوری به شرایط قبل از بیماری خواهند بود.