بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی

بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا، نوعی اختلال روانی می باشد که بیماران مبتلا به این عارضه حتی زمانی که احساس گرسنگی می کنند، از خوردن غذا به اندازه کافی، پرهیز نموده و با لاغری شدید و کاهش وزن مواجه می‌شوند. ادامه این روند، به علت ضربان نامنظم قلب و کاهش فشار خون ممکن است منجر به فوت بیمار شود.

نگرانی های این افراد در خصوص اضافه وزن، امکان دارد به حدی شدید باشد که به آسیب‌های روانی دیگری نظیر افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلال وسواس فکری و… نیز دچار شوند. لازم به ذکر است آسیب های روحی و جسمی ناشی از بی اشتهایی عصبی به حدی است که زندگی و عملکرد اجتماعی شخص را مختل می کند. با بهره گیری از جلسات مشاوره روانشناسی، می توان از تشدید این بیماری پیشگیری نمود و هر چه سریع تر به روند عادی زندگی بازگشت.

در بی اشتهایی عصبی، ترس بیمارگون از چاقی و عدم کنترل روی میزان مصرف غذا وجود دارد؛ که در کل با سه ویژگی مشخص می گردد: استرس و ترس غیر منطقی از چاق شدن، عدم رضایت از وزن کنونی و برداشت نادرست از اندام خود. افرادی که به این عارضه دچارند، به اراده قوی در رعایت رژیم غذایی خود فخر می فروشند، بالعکس آن چه در پرخوری عصبی شاهد آن هستیم که شخص به علت ناتوانی در کنترل وزن خود همواره شرمنده است.

علائم

شخص مبتلا به بیماری بی اشتهایی عصبی امکان دارد یک سری علائم را به صورت خفیف تا شدید تجربه کند. از جمله این علائم عبارتند از:

• شخص از وزن یا ظاهر اندام خود برداشت غلط می کند. در این وضعیت فرد بیش از حد به وزن یا شکل اندامش توجه می کند.
• کاهش شدید وزن، به دلیل نخوردن غذای کافی و عدم دریافت انرژی مورد نیاز
• شخص از چاقی یا افزایش وزن شدیداً هراس دارد، یا دائماً رفتارهایی از خود نشان می دهد که مانع چاقی وی شود، حتی با وجود اینکه کمبود وزن شدید باشد.

بیماران مبتلا به اختلال بی اشتهایی عصبی به دو گروه تقسیم می شوند:

گروه محدود کننده: این گروه از افراد همواره در تلاشند کالری کمی به بدنشان برسد و با کم خوری و  یا ورزش های افراطی و بسیار سنگین مشخص می گردند.

گروه پاکسازی کننده: این گروه از افراد بعد از دریافت مقدار کمی کالری با این تصور اشتباه که چاق می شوند به سمت ملین ها روی آورده و یا با اعمالی مانند استفراغ سعی دارند مواد غذایی مصرفی را دفع کنند.

عوارض و پیامدهای آنورکسیا

بی اشتهایی عصبی، برای شخص خطراتی را ایجاد می کند، به گونه ای که برای رفع آن ها در مواردی رسیدگی پزشکی و تخصصی ضروری می باشد. از جمله عوارض این بیماری می توان موارد ذیل را ذکر نمود:

• انزوا طلبی، ورزش کردن افراطی و خروج از فعالیت‌های اجتماعی
• کمبود وزن، ریزش مو، پوکی استخوان ها و ناخن های شکننده
• رنگ پریدگی و خشکی پوست
• خستگی، یبوست، کاهش مواد معدنی بدن و قاعدگی نامنظم
• کاهش دمای بدن و فشار خون پایین
• بروز اختلالات روانی مثل وسواس فکری_عملی، افسردگی، اختلال شخصیت،اختلالات اضطرابی و اختلال بدریخت انگاری

درمان بی اشتهایی عصبی

همان گونه که پیش از این ذکر نمودیم بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا با عوارض خطرناک روانی و جسمی همراه می باشد؛ بنابراین درمان این عارضه بسیار اهمیت دارد:

دارو درمانی

برای عارضه بی اشتهایی عصبی به طور کلی داروی مخصوصی وجود ندارد، ولیکن در صورت ایجاد عوارض جانبی مثل ریزش مو، ضربان نامنظم قلب و … می بایست تحت درمان دارویی پزشک قرار گرفت.

روان درمانی

روان درمانی  به همراه درمان های پزشکی و دارویی لازمه یک درمان کامل و نتیجه بخش برای بیماران مبتلا به عارضه کم خوری عصبی می باشد، از جمله درمان های مناسب در این زمینه میتوان موارد ذیل را ذکر نمود:

درمان گروهی

در گروه درمانی با دیگر اشخاصی که به بیماری کم خوری عصبی مبتلا هستند آشنا شده و از این طریق می توانید با عوارض این اختلال و اثرات آن روی زندگی فردی و اجتماعی آشنایی پیدا کنید و در حقیقت به بینش نسبی در خصوص این عارضه برسید.

درمان بین فردی

انجام درمان بین فردی موجب می گردد، با شناخت و اعتماد به نفس بیشتر، راهکارهای منطقی جهت برخورد با استرس و مشکلاتتان را انتخاب نمایید. بنابراین می توان استرس ها و برداشت های اشتباه و غلط خود را کنترل و تصحیح نمود.

درمان شناختی رفتاری

درمان شناختی رفتاری، اغلب جهت شناسایی افکار نادرست و اعمال ناسازگاری که در راستای تقویت عارضه آنورکسیا صورت می گیرد، به کار می رود. در این نوع درمان، درمانگر اغلب با دادن تکالیف در منزل و در بین جلسات درمانی اثرات فراوانی در تصحیح رفتار و شناخت های اشتباه بیمار خواهد داشت.

خانواده درمانی

وقتی که فرد مبتلا به بیماری کم اشتهایی عصبی نتواند برداشت های صحیحی در خصوص سلامت خود داشته باشد، درمانگر از رویکرد خانواده درمانی استفاده می نماید. در این درمان ابتدا تعارضات و معضلات خانوادگی هدف قرار گرفته و برای حل این مشکلات تلاش بسیاری می شود و در ادامه تشویق خانواده جهت حمایت از بیمار اهمیت بسیاری دارد.

دلایل بروز

مجموعه ای از عوامل روانی، زیستی و فرهنگی برای بروز بیماری بی اشتهایی عصبی وجود دارند:

عوامل فرهنگی: تلقی شدن لاغری به عنوان یک ارزش، در نظر گرفتن لاغری به عنوان مد روز (مظهر زیبایی‌)، هراس از اضافه وزن و چاقی با وجود لاغر بودن، تبلیغات فراوان در رسانه ها

عوامل زیستی: ژنتیک یا سابقه خانوادگی اختلال کم خوری عصبی و اثرات هورمونی

عوامل روانی:  اضطراب و استرس های روانی، دغدغه های جنسی یا خانوادگی و فوبیای چاقی

مرکز جامع سلامت نیایش